هواپیما نقص فنی داشته، امامسئولین تکذیب می کنند:

می خواهيم شکایت کنیم اما به چه کسی

امیدمعماریان
m.memarian@roozonline.com

۱۸ آذر ۱۳۸۴

در حالی که جامعه مطبوعاتی کشور در غم از دست دادن شماری از خبرنگاران وعکاسان نوشتاری وتصویری خود به سوگ نشسته است، سئوال هائی پیرامون چگونگی رخ دادن حادثه در میان افکار عمومی تکرار می شود که اساس آن بر گفته بازماندگان خبرنگارانی که از داخل هواپيما با خانه های خود تماس گرفته اند. در همين حال ستاد نيروهای مسلح که به دستور رهبر جمهوری اسلامی محل تعيين مصداق شهيد است، همه کشته شدگان را "شهيد " شناخت و برای بازماندگان آن ها هم با سرعت نفری سی ميليون تومان خسارت تعيين شد.

علی رغم تکذیب مسئولین ارتش جمهوری اسلامی مبنی براینکه کسی پیش از پرواز از وجود نقص فنی در هواپیمای سی-۱۳۰ مطلع نبوده است، برخی منابع از آگاهی از مسافرین این هواپیما از وجود نقص فنی خبر می دهند. خبری که شوک دوم را پس از وقوع حادثه ایجاد کرده و با توجه به اطلاعات ضد ونقیض منتشر شده درمحافل خبری انعکاس گسترده ای داشته است. روزنامه انگلیسی تلگراف هم می نویسد بستگان بدترین حادثه هوایی ظرف سه سال گذشته در ایران ادعا می کنند که مسئولین از نا امن بودن هواپیما اطلاع داشته اند. هواپیمای آمریکایی سی- ۱۳۰ که سه شنیه همین هفته به ساختمانی در تهران اصابت کرد بعد از اینکه خبر از نقص فنی در هواپیماداد وتلاش کرد فرود اضطراری داشته باشد، دچار حادثه شد.

می خواهیم شکایت کنیم، اما به چه کسی؟
هواپیما حامل روزنامه نگارانی بود که قرار بود برای پوشش خبری مانور نظامی به جنوب کشور بروند. با این حادثه ۹۴ مسافر هوپیما وجمعی از مردمی که در حوالی برخورد هواپیما بودند جان خود را از دست دادند.
مسئولین کشوری خطرناک بودن پرواز هواییما را انکار کرده اند.اما قوه قضاییه گفته است که در خصوص ادعاهای بستگان کشته شدگان تحقیقاتی را به عمل خواهد آورد.

مژگان افشار خواهر خبرنگاری که در هواپیما بود می پرسد: ": چرا انها همه روزنامه نگاران را سوار هواپیمایی کردند که نقص فنی داشته است؟" او می افزاید:" ما می خواهیم شکایت کنیم اما کجا باید ومی توانیم برویم؟" به اعتقاد آنان در پرونده هایی که یک طرف آن دولت ویا مسئولین دولتی باشند هیچ شانسی برای مردم باقی نمی ماند.
پریوش نوری می گوید همسرس که مسافر این پرواز بوده است به او چندین بارقبل از آنکه هواپیما بلند شود تماس گرفته است وگفته است که خلبان نمی خواهد به دلیل مشکلات فنی پرواز کند. اما دبیر ستاد بحران ارتش جمهوری اسلامی می گوید:" هواپیما کنترل های مربوطه را پیش از پرواز گذرانده است."

روزنامه همشهری به اظهارات همسر يکی از قربانيان اشاره کرده که گفته است هواپيمای " سی – ۱۳۰ " سرنگون شده ،روز سه شنبه نزدیک به سه ساعت روی باند قرار داشته چرا که خلبان حاضر به پرواز نمی شده است.

درحال نوشتن وصیت نامه هستیم
محمد جواد روح روزنامه نگار روزنامه شرق جزو اولین افرادی است که خبر از مشکل دار بودن پرواز می دهد. او در پستی که ساعاتی بعد از این حادثه در وب لاگ خود می گذارد وبه سرعت توسط وب لاگ های دیگر لینک داده می شود می نویسد: "الان خبري شنيدم كه بسيار تأسف بارتر از اصل حادثه است. "عليرضا برادران" از عكاسان خوب خبرگزاري فارس كه در جريان حادثه كشته شد، حدود ساعت 11و 30 دقيقه (يعني قبل از پرواز) در تماسي با همكارانش در خبرگزاري مي گويد: "هواپيماي ما نقص فني دارد؛ بطوريكه خلبان حاضر نيست سوار شود. به همين خاطر به دستور مسؤولان، منتظر هستيم خلبان شيفت بعد بيايد و پرواز كنيم؛ مي گويند دل و جرأت او بيشتر است."

روح می افزاید: "برادران حتي گفته كه ما داريم وصيتنامه مي نويسيم؛ حال من مانده ام كه چرا حاضر شده اند سوار هواپيما شوند. شايد به همين خاطر است كه ارتش اطلاع كادر پرواز از نقص فني را تكذيب مي كند."

تکذیب اطلاع کادر پروازی از نقص فنی هواپیما // شهادت۷۸ نفر از پرسنل ارتش جمهوری اسلامی در این سانحه
آنها که به تحریم وقعی نمی گذارند
هواپیماهای نظامی سی-۱۳۰ توسط ایران پیش از انقلاب در سال ۱۹۷۸ خریداری شده اند وهم اکنون بیش از ۲۷ سال از عمر انها می گذرد. تهیه قطعات این هواپیما برای ادامه کارشان در ایران، یکی از موضوعاتی است که به دلیل تحریم های آمریکا ناموفق بوده است. سالها تحریم اقتصادی وانزوا توانایی وایمنی ناوگان هوایی ایران را چنان تحلیل برده است که احتمال سوانح هوایی در کشور به خاطر استهلاک هواپیماهای موجود روز به روز افزایش بیشتری می یابد.

سقوط هواپیمای سی-۱۳۰د رمنطقه ای مسکونی درتهران، اولین حادثه از این دست بعد از سقوط هواپیمای روسی ای-لوشینI1-۷۶ درجنوب شرقی ایران ودر زمستان سال ۱۳۸۲بود که ۳۰۲ مسافر وخدمه دران کشته شدند.

دو دهه بعداز تحریم های آمریکا هواپیماهای ایرانی اندک اندک از دور خارج می شوند واراده جدی در مسئولین کشور برای جلوگیری از وضعیت نابه هنجاری که انتظار می رود در اینده بیشتر نیز شود وجود ندارد. همواره سعی می شود از قطعات تعمیری و جایگزین برای راه اندازی این هواپیما ها استفاده شود که استاندارد های پروازی را در کشور پایین می آورد. یکی از شهروندان تهرانی می گوید :" دولت باید مسئولیت پایین بودن استاندارد پرواز را بپذیرد. تحریم ایران، نتیجه روابط سیاسی اش با دیگر کشورهای دنیا است واین مردم نیستند که باید هزینه بدهند."

شوک در جامعه مطبوعاتی واینترنتی
کشته شدن جمعی از خبرنگاران ومردم کشوردر یک سانحه هوایی، دوسال پس از کشته شدن بیش از ۳۰۰ نفر در سال ۸۲، در میان نویسندگان اینترنتی که می توانند نظرات خودرا راحتتر بیان کنند، روایتی تلخ را به خود اختصاص می دهد. رضا شکر اللهی در وب لاگ خوابگرد با گلایه از این رخداد به خاطره خود از استهلاک این هواپیما در اثنای جنگ اشاره می کند وناامنی که سالهاست بر صنعت هواپیمایی ایران سایه افکنده است. خوابگرد می نویسد: "نمیخواهم بگویم مرگ چه ارزان است اینجا هنوز. نمیخواهم بگویم آسیبی را که تحریم آمریکا به صنعت هوایی ما در اینسالها رسانده نمیشود در سفر به مکهی آلسعود جست. نمیخواهم بگویم که نیروی متخصص و هنرمندی که چنین ساده از کف رفت، چنین ساده باز به دست نخواهد آمد. نمیخواهم بگویم این هواپیمای سی یکصد بوق همان هواپیماییست که ۱۹ سال پیش، لرزان از سرما و افتان از زخم جنگ روی برانکارد شکستهای، چپاندندم گوشهای از آن همردیف شاید دویست زخمی دیگر، هر یک بر ردیفی از طبقهای عینهو بایگانی آشفتهی انباشتهی ادارهای قدیمی. نمیخواهم بگویم که همان زمان وقتی این سی یکصد و بوق به هوا بلند شد از اهواز تا برسد به مشهد، چه تکانی خورد و چه آخی از نهادم بیرون کشید که صورت باندپیچی شدهام خورد به سقف که فاصلهام تا سقف به قدر وجبی بود. نمیخواهم هم بگویم که لعنت به این همه مانور و جنگ و گند و کثافت که برای خبررسانیاش این همه لشکر بکشند و ببرند و بیاورند و... نه، نمیخواهم اینها را بگویم. پس چیست که نمیگذارد امشب بخوابم؟"

پرستو دوکوهکی وب لاگ نویس وروزنامه نگار نیز معتقد است که روزنامه نگاران باید در برابر این حادثه به جای ماتم گرفتن اعتراض کنند. پرستو می نویسد: " دوستان روزنامهنگار، حرفهایها، نيمهحرفهایها، غير حرفهایها از پای اين مونيتورهای مسخره که بوی مرگ میدهند، بلند شويد. ما انجمنی داريم برای صنفمان. بياييد برويم آنجا. جهنم که امروز تعطيل است! مغز ما که تعطيل نيست. مرگ که تعطيلی برنمیدارد. ما که هر وقت به انجمن دعوت میشويم، نمیرويم، اين بار بياييد خودمان را دعوت کنيم به صرف تحصن و تريبون آزاد. شما حرفهایها هم که نمیخواهيد اکتيويست باشيد، بياييد دستکم خبر تحصن يک مشت روزنامهنگار غيرحرفهای اکتيويست را برای رسانههای حرفهایتان منتشر کنيد. دوست صداوسيمايی، انجمن را انجمن خودت نمیدانی؟ همکاران مطبوعاتیات اما تو را همکار میدانند و در غم از دست دادن دوستانت شريکند. بلند شو، بيا!"

هواپیماهایی که با صلوات بلند می شوند وبا صلوات می نشینند
علی قدیمی وب لاگ نویس در یادداشتی با نام ۱۵ آذر روزسیاه خبرنگاران اندوه خود را چنین بیان می کند: " ايران صدر نشين حوادث هوايي در جهان است و روسيه هم سازندهي انواع هواپيما. اگر چه تكنولوژي روسيه زمخت، با ضريب اطمينان پايينتر نسبت به امريكا و اروپا است، اما آيا ايران نميتواند حداقل با وارد كردن هواپيماهاي جديد روسي به ناوگان تجاري و نظامياش درصد سوانح هوايياش را به روسيه نزديك كند و از اين صدر نشيني خلاص شود؟ روسيههم از اين نظر جايگاه مناسبي ندارد اما به هر حال از ايران وضعيت بهتري دارد و اگر ترافيك و وسعت خاك روسيه را هم در نظر بگيريم شايد خيلي هم بهتر باشد! ضمناً نبايد از نظر دور داشت كه هواپيماهاي ترابري روسيه، با نام آنتونوف، هواپيماهاي خوشنامي هستند و در سطح جهان استفاده ميشوند، حداقل اين سی-۱۳۰ هاي خطرناك را كه ميشود بازنشسته كرد، ميگويم خطرناك چون سوخت اين هواپيماها فرار تر از سوخت هواپيماهاي ديگر است، از طرفي فرسودگي قطعات حساس هم ريسك پرواز را بيش از حد بالا ميبرد. دوست پدرم كه سالها خلبان همين هواپيماها بود ميگفت سی-۱۳۰ ها با صلوات بلند ميشوند و با صلوات هم مينشينند!"

نمی توانیم به ایران قطعه بفروشیم
اما ظاهرا باید از خیر خرید قطعات گذشت وچاره ای دیگر ساز کرد. چرا که شرکت های فروش قطعات مطابق قانون امکان فروش قطعات به ايران ندارند. کریس یاتس متخصص امنیت پروازبه بی بی سی می گوید: " مشکل به خاطر مسائل نگهداری وتعمیر است. " در حالی که شرکت "لاکهید مارتین سی-۱۳۰" سرویس های متداولی را به این هواپیما در سراسر جهان می دهد همه هواپیماهای ایرانی در زمان شاه خریداری شده است قبل از انقلاب اسلامی و به خاطر تحریم ها نمی توانند از این خدمات بهره مند شوند.

کریس یاتس می افزاید: "از انجاییکه ایران تحت تحریم های مختلفی از سوی آمریکا است برای ما بسیار دشوار است که بتوانیم قطعات مجزای هواپیما را از کارخانه به ایران بفروشیم. کریس می گوید شاید ایران بتواند قطعات مورد نظر خودرا از بازار سیاه چنین قطعاتی البته با قیمیت گران تر تهیه کند.

به گفته کارشناسان هواپیمایی بیشتر سوانح هوایی ناشی از سه موضوع تعمیرات ونگهداری، هوای نامساعد واشتباه خلبان است. این کارشناس ایمنی وجود هوای غبار آلود تهران ودید ضعیف خلبان می تواند در حادث شدن این رویداد دلخراش نقش داشته باشد: " هر خلبان ماهری تلاش می کند که هنگام رویت بلندی ساختمان ویا برج از آن خودرا دور کند و با توجه به مشاهدات من از این مورد به نظرم خلبان کاملا کنترل خود را هدایت هواپیما از دست داده است.

بعد از انقلاب اسلامی به دلیل تحریم های کشورهای غربی ایران مجبور شده است که بیشتر هواپیماهای روسی را جایگزین خرید های پیشین خود مانند هواپیماهای بویینگ کند.

حال پس از این حادثه باید به انتظار نشست که دولت چه تصمیمی برای حفظ سلامت مردم کشور وجلوگیری از حوادثی مشابه خواهد گرفت. چرا که با توجه به کهنگی ناوگان هوایی کشور، احتمال رخ دادن چنین حوادثی در آینده ای نه چندان دور زیاد نخواهدبود. تحریم های گسترده ایران در بخش هایی مانند صنعت هواو فضا تاثیراتش را به صورت مستقیم روی زندگی مردم عادی می گذارد. دولت باید تصمیم بگیرد که بین انزوای کشور وپرداختن هزینه از جیب مردم و جلوگیری از صدمه خوردن به مردم از راه هایی که عجیب وغریب هم نخواهد بود، یکی را انتخاب کند.

HOME