محمدعلی دادخواه: بازداشت دانشجویان در مراسم یادبود مهندس بازرگان، خلاف قانون اساسی است

10.02.09

در پی بازداشت حسین ترکاشوند، مجید توکلی، اسماعیل سلمانپور و کوروش دانشیار، اعضای شورای مرکزی انجمن اسلامی پلی تکنیک تهران در مراسم یادبود مهندس بازرگان با جناب دکتر دادخواه، وکیل تنی چند از آنها مصاحبه ای را انجام داده ایم که شرح آن را در ادامه می خوانید: 

خبرنامه امیرکبیر: جناب آقای دکتر دادخواه، به عنوان اولین سئوال، از نظر نگرش حقوقی برخورد با مراسم دکتر بازرگان را چگونه ارزیابی می کنید؟ 

نظر به اینکه در ساختار نظام حقوقی ایران، دو نوع قانون وجود دارد. به گونه ای که بخشی از این قوانین به عنوان ریشه، پایه و بنیان نظام تلقی می شوند و برخی دیگر روییده بر این تنه درخت تناور و چسبیده به این بنای استوار است. باید در یک نگرش منطقی مبتنی بر قانون، نخست پیکره اصلی ملاحظه شود. قانون اساسی این بنیان و پایه است، که هیچ قانون و مقررات دیگری نمی تواند مغایر آن تدوین، تصویب و یا اجرا شود. مقنن در اصل ۲۷ قانون اساسی، تعیین تکلیف همه حکومت کنندگان و حکومت شوندگان را روشن ساخته، آنجا که می گوید: تشکیل اجتماعات و راهپیمایی ها، بدون حمل سلاح، به شرط آنکه مخل مبانی اسلام نباشدآزاد است. بدیهی است نیت به سالگرد نخستین نخست وزیر انقلاب، که قاعدتا بزرگترین مسئولیت اجرایی طول تاریخ جمهوری اسلامی را بر عهده داشته است، نمی توان اعلام داشت، که با توجه به قاعده: از رفتگانتان به نیکی یاد کنید، که کلام رسول اکرم است، اجتماع کنندگان نیتی مغایر ذکر اندر داشتند و در هیچ یک از گزارشات مامورین با و بی سکون اطراف حسینیه، از زمین تا بام، گزارش بر وجود اسلحه نشده است. لذا در موضع سنجش با قانون باید اعلام داشت، که به معیار قانون اساسی که قانون برتر است و هیچ قانون عادی نمی تواند مغایر آن باشد، گمان به جرم امکان پذیر نیست چه رسد به تحقق آن. مضافا به اینکه مراسم در طی اعلام روزنامه کثیرالانتشار اعلان و ابلاغ شده است، لذا هیچ حرجی بر مردم مجتمع بار نیست. 

خبرنامه امیرکبیر: ولی بر اساس برخی شنیده ها، با دانشجویان و حضار با خشونت زیادی برخورد شده است. از آنجا که جنابعالی در مراسم حضور داشتید، این برخورد را چگونه تفسیر می کنید؟ 

قاعدتا این سئوال را باید از کسانی که لطف را نهاده اند و کین را برگزیده اند پرسید، اما باور من آنست که به این مامورین یادآور نشده اند که سنت نبی اکرم بود، رحم و دوستی بین خود و خشم و غضب با کافران. من هرگز گردآمدگان گرد شمع وجود معنوی مهندس بازرگان که خطر جان و تصدق مال و تفکر اندیشه اسلامی را، به تبلور اقدام رسانده بود، بر مبنای کفر و الحاد نمی بینم. زیرا اگر چنین فرضیه ای صادق باشد، باید به خشت اول به تردید نگریست، که این تصور تا عرش اعلا ادامه خواهد یافت، لذا مشکل در عدم تفهیم و تفاهم ماموران است که فرماندهان توضیح نداده اند، اجتماع کنندگان بر کدام نیت بر در حسینیه راه یافته اند. 

خبرنامه امیرکبیر: با توجه به این توضیحات، آیا بازداشت دانشجویان حاضر در مراسم توجیهی دارد؟ 

با عنایت به اینکه از موضع نگرش قانون اساسی به ذات اجتماع و گردهمائی ایرادی بار نیست و امر مخفی و کتمان شده ای تلقی نمی شود، بی گمان نمی توان بر مبنای حوس برچسب قبح زد و بر این پایه باید گفت، چون یکی از ارکان تشکیل دهنده جرم سوء نیت است و بر هیچ فرضی امکان تصور سو نیت دانشجویان و جوانان متصور نیست، مضافا به اینکه عنصر مادی که داشتن اسلحه و یا ضدیت با اسلام باشد نیز به چشم نمی خورد و عنصر قانونی نیز به روایت صریح قانون اساسی مفقود است. زیرا مجلس قانونگذاری چنین اجتماعی را مجاز دانسته، لذا چنین موردی نمی تواند به محکومیت دانشجویان بیانجامد و من امیدوارم با توجه به عطوفت اسلامی و رعایت حال جوانانی که جز شور میهن و آبادانی وطن و امر به معروف و نهی از منکر هیچ داعیه ای ندارند، به آغوش خانواده بازگردند. 

خبرنامه امیرکبیر: اما جناب دادخواه، بر اساس گزارش خبرگزاری ایسنا به نقل از یک مقام آگاه قضایی، دستگیر شدگان تجمع فوق به جرم تمرد از دستور پلیس و اخلال در نظم عمومی در بازداشت به سر می برند، نظر شما چیست؟

اصولا تمرد از فرمان پلیس هنگامی تحقق می یابد که به قصد مخالفت و ممانعت از اهداف پلیس باشد. به نظر می رسد، دانشجویی که به جهت شرکت در مراسم بزرگداشت آمده است، اصولا واجد چنین سوء نیتی نیست. ضمن آنکه اصل صحت، اصل برائت نیز ایجاب می کند که به این روش اقدام نشود، تا دانشجویان با توجه به عدم سبق تصمیم و رعایت اصول متعارف یک گردهمایی که به طور رسمی اعلام شده است، دچار مسائل و مشکلات وقفه در تحصیل و دوری از دانشگاه نشوند، ضمن آنکه انتظار از پلیس مردمی آنست که به دلالت و عدالت و رأفت عمل کند، زیرا سنخ و جنس قضیه حکایت از تهاجم و تعارض نداشته بلکه گرامیداشت یک شخصیت علمی، رجل سیاسی و اسطوره پاکدستی و حق بینی بوده است، که قاعدتا مراجع قضایی نسبت به این موارد توجه کافی خواهند داشت. 

خبرنامه امیرکبیر: به عنوان آخرین سئوال، با توجه به موارد ذکر شده، شما سرنوشت چنین پرونده ای را چگونه ارزیابی می کنید؟

با توجه به اینکه دادگاه، برابر قانون اساسی، منابع حق می نگرد و نهایتا کلام آخر باید منطبق با کلام خدا و رفتار نبی و گفتار ائمه باشد، که در یک تجزیه و تحلیل عرفی چنین اتفاقات سطحی و ساده ای، بدین روال طولانی و کشداری نباید آمیخته شود، من مطمئنم که در یک رسیدگی عادلانه و منصفانه، حکم برائت آنها صادر خواهد شد.

HOME